Hayvanların su ihtiyacı ise issi pungardan karşılanırdı. Hayvanlar buraya getirilir veya omuzluk (cakgıl) ile ahıra taşınıp kuruna doldurularak hayvanlara içirilirdi. Kurun dikdörtgenler prizması şeklinde bir taşın içi oyularak yapılan su deposuydu. Kurun, suyu serin tutardı ve evlerde de bulunurdu. Hayvanlar su içtiğinde genelde melodili şekilde ıslık çalınırdı.
Ahırlarda tavuk horoz ve kuş da beslenirdi. Aydınlanma ise koni şeklinde tenekeden yapılan bir kutu ile olurdu. Ucunda fitil, içinde de gazyağı vardı. Temizleme işlemi; sorkun denen söğüt veya kavak dallarından yapılan sakkoyul denilen süpürge ile olurdu. Taşıma işlemi ise yine ağaçlardan yapılan ağzı elips biçiminde olup daralan ve adına çarpan denilen sepet ile olurdu. (1)
Temizlik yapıldıktan sonra fışgi (toz halindeki tezek) serpilerek zeminin kuru olması sağlanırdı. (2) Bazen de hayvanlara kaşağı yapılırdı, kenelerden ve derisine yapışan pis şeylerden temizlenmesi için.. Saman dört etrafı 2 m. yüksekliğinde bez ile çevrilmiş şekilde ve adına çeten denilen araba ile taşınırdı. Saman, kar kürünen tahta büyükçe kürekle içeri atılır ve içerisi de çiğnenirdi. (Diplemek) Küspe ise teneke ile taşınırdı. Küspenin olduğu yeri pis bir koku sarardı. (3)
Samana küspe, arpa kırması veya kepek katılırdı. Menüde bazen de kuru ot veya yonca olurdu. Bazen de tuz ve toz kireç katılırdı. Toz kireç parazitlerden temizlenmesi için tuz ise su içip kilo alması için yapılırdı. Özellikle satış yapılmadan evvel fazla kilo alması için samana fazla tuz katılırdı.
Hayvanların yavrusu olduğu zaman müsürlük denilen ayrı bir bölmeye alınırdı. Derisi yaş olan yavruyu annenin yalayıp kurutması ve süt vermesi gerekir. Doğumdan sonraki ve adına ağuz denilen süt çok lezzetli olurdu. Sağılan inek çok kere süt vermez, yavrusuna süt kalmaz diye..Yavrusu emzirilip sonra sağılırdı.
İnekleri olan şahıslar bir araya gelerek, sütlerini birleştirip yağ veya peynir yaparlardı. (4)Hayvanlar, bahardan güze kadar otlaması için kalenin dibindeki yerde toplanırdı. Cuma emi sonra da, Selahattin usta (Nağırci Selo) para mukabili nahırcılık yaparlardı. Akşam dönüşü, polis karakolunun oradan her hayvan kendi ahırına giderdi. (5)
DİPNOTLAR:
1-Yine bu ağaçlardan yapılan ve evde kullanılana da sele denilirdi. Bunların hepsi çok dayanıklı olurdu ve yıllarca kullanılırdı. Bir de sepet vardı, kulplu olan. Özellikle piknik için kullanılırdı ve sarı renkteydi.
2-Garibim, basmalığı kürekle kesip tezek haline getirmiş. Yaş olduğu için güneşli havada kuruması lazım. Sağanak bir yağmur, emeği de tezeği de ziyan etmiş. Akşam düğünde oynaması için ısrar etmişlerse de şöyle demiş. ‘’ Yağmur yağdi, tezekler oldi fışgi/// Oynamiya kimin gelır eşgi. (eşgi=aşkı)
3-Şekerpancarı söküldükten sonra, tepesindeki karalahanaya benzeyen yaprakları hayvanlara yedirilirdi. Fırında pişirilen pancar çok lezzetli olurdu. Çok kere de oyuncak araba yapılırdı.
4-Adına ğab denilen bu yardımlaşmada herkesin çubuğu vardı. Herkesin getirdiği süt standart bir kaba boşaltılarak derinliği ölçülüp çubuğa çentik atılırdı. Süt yayık makinasından geçirilip alınan krema yağ , yağsız süt ise çivil peynir yapılırdı. Güze doğru; çivil peynir, den tuz ve lor ile boşluk kalmayacak şekilde bastırılarak küp veya testilere doldurulup ters çevrilerek serin bir yerde muhafaza altına alınırdı. (Topraktan yapılıp pişirilmiş küplerin boyu bir metreden fazla olurdu. Bu küplere lahana turşusu da vurulurdu. Turşunun içine acı sivri biber de konulurdu. Bu turşu ile ‘’lahana pancarı’’ yemeği yapıldığı gibi uzun kış gecelerinde, yatsılık adı altında tandır ekmeği ile de yenilirdi..) Bir ay zarfında, suyu süzüldükten sonra açıldığında havayla da temas edince yeşilimsi renk –küf- alırdı. Küflü veya kerti peynir artık doğal bir antibiyotiktir..
5-Hayvanlara söylenen cümleler: Ho inek ho (Devam et.) … Eyle oho eyle (Öküz arabasına söylenir.).. Ters ol (Hayvanın yer değiştirmesi için söylenir.)..
NOSTALJİ DEVAM EDECEK